بخشی از عملکرد مطلوب دستگاه بینایی ما وابسته به مجرای اشکی یا همان کانالی است که از گوشه چشم ها به داخل بینی امتداد می یابد و اشک مورد نیاز برای مرطوب سازی سطح چشم ها را تولید می کند. در نوزادان این کانال دو تا سه روز قبل از تولد و حداکثر تا چند روز پس از تولد باز می شود.
براساس مطالعات انجام گرفته، در 3 تا 4 درصد نوزادان، این فرایند به دلایلی طولانی شده یا کانال اشکی باز نمی شود. به یاد داشته باشید که تولید اشک در نوزادان طی دو هفته نخست بعد از تولد وجود ندارد و از هفته سوم به تدریج آغاز می گردد.
ممکن است در اواخر ماه اول تولد، مادر متوجه پُر اشکی چشم نوزاد شود، این مسئله گاهی با ترشح همراه است یعنی اشک به داخل بینی نفوذ نکرده و در کیسه اشکی باقی می ماند، در نتیجه احتمال ایجاد عفونت می رود.
به طور معمول در نوزادان تا سه ماه پس از تولد، وجود کانون عفونی در هر نقطه بدن بسیار خطرناک است وچون پُر اشکی و ترشحات چشم نوزاد می تواند نشانه ای از عفونت باشد، باید مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر اگر مادر، هنگام صبح متوجه شود نوزادش چشمان خود را به دلیل ترشح زیاد به سختی باز می کند و طی روز چشم ها پُر اشک بوده و کودک پی در پی دست خود را به طرف چشم هایش می برد، باید احتمال وجود عفونت و در نهایت بسته بودن مجرای اشکی را جدی بگیرد و فورا به پزشک متخصص مراجعه کند.
در یک سوم موارد این عارضه دوطرفه است؛ مادر می تواند با مراجعه به چشم پزشک، روش ماساژ مناسب و صحیح گوشه چشم را فرا گرفته و طبق دستور پزشک آن را انجام دهد. همچنین در صورت نیاز قطره های آنتی بیوتیک مخصوص تجویز خواهد شد که در هر دو صورت احتمال بازگشایی مجرای اشکی قبل از یک سالی به میزان 90درصد محقق می شود.
چنانچه واکنش به این روش ها و درمان دارویی منفی باشد، لازم است برای باز شدن مجرای اشکی نوزاد از تکنیک ها و روش های درمانی دیگری استفاده شود.
دکتر رضا عرفانیان سلیم
فوق تخصص اکولوپلاستیک و استرابیسم