قرنیه به دلایل مختلفی ممکن است دچار اختلال شده و بیمار برای درمان نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد. این اختلالات با توجه به نوع عارضه می توانند ساختاری یا عملکردی باشند. بیماری Keratoconus یا قوز قرنیه یک ایراد ساختاری است، چرا که انحنای قرنیۀ فرد طبیعی نبوده و در نتیجه اختلال دید ایجاد می شود. همچنین بیماران مبتلا به «دیستروفی های سلول های اندوتلیال» که اختلال عملکردی در سلول های Endothelium (درونی ترین لایه قرنیه) دارند به دلیل عدم شفافیت قرنیه، دچار کاهش بینایی شده و نیاز به پیوند قرنیه پیدا می کنند.
اولین مورد پیوند قرنیه موفق در سال ۱۹۰۵ صورت پذیرفت به این شکل که تمام قرنیه بیمار برداشته و قرنیه سالم به جای آن پیوند زده شد. به تدریج با رشد دانش چشم پزشکی و ابداع روش های جدید، پیوند قرنیه متحول و به عبارتی توسعه یافت و جراحان موفق شدند فقط قسمت معیوب این عضو را برداشته و همان قسمت از قرنیه سالم را به جای آن پیوند بزنند. این تکنیک با عنوان پیوند لایه ای نیز شناخته می شود.
در بیمارانی که کدورت قرنیه، قوز قرنیه و یا اختلالات لایه های بالایی قرنیه دارند همان لایه های بالایی و میانی تحت عمل جراحی پیوند قرار می گیرد. از طرفی در برخی افراد مانند بیماران مبتلا به دیستروفی اندوتلیال فوکس (Fuchs)، Posterior polymorphous corneal dystrophy(PPCD)، سندرم ICE و همچنین بیمارانی که قبلا پیوند تمام ضخامت انجام داده اند ولی پیوند پس زده و سلول های اندوتلیال از دست رفته اند، صرفاً همان لایه اندوتلیوم پیوند زده می شود.
باید توجه داشت هیچ فرد زنده ای نمی تواند بدون قرنیه زندگی کند، در نتیجه برای جراحی پیوند باید قرنیه سالم از فرد اهداء کننده (فوت شده) پس از طی مراحل قانونی و انجام آزمایش های تخصصی شامل تست های آزمایشگاهی ـ میکروبی و شمارش سلول های اندوتلیوم دریافت شود.
قرنیه های تایید شده به مدت کوتاهی در بانک چشم ذخیره و به افراد نیازمند پیوند ارائه می شوند؛ اجزاء یک چشم اهدا شده سالم میتواند برای درمان ۳ بیمار مختلف به کار رود.
دکتر علیرضا مقدسی، چشم پزشک جراح و فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی