کلینیک لنز

لنزهای نرم  یا Soft  که از جنس  Sillicon Hydrogel هستند . لنزهای نرم سیلیکون هیدروژل ممکن است بدون نمره باشند و جهت پانسمان در زخم های قرنیه و جراحی های انکساری بکار روند و یا ممکن است نمره دار باشند و جایگزین عینک شوند . این لنزها قابل تعویض  هفته ای یا روزانه یا ماهیانه و همینطور یکساله می باشند .

لنزهای نرم 52 تا 57 درصد آب دارند . کاملاۤ راحت هستد و شما خیلی زود به آنها عادت میکنید . این لنزها تمام سطح قرنیه را میپوشانند و از مواد انعطافپذیری و جاذب آب ساخته شده اند و به همین علت است که پس از قرارگیری در چشم به شکل خود قرنیه چشم فرم میگیرند و معمولاۤ مثل یک جسم خارجی چشم را تحریک نمیکنند . لنزهای نرم از لنزهای سخت گرانتر هستند و نیاز به رعایت اصول بهداشتی به طور دقیق و مرتب دارند . این لنزها در تماس با دود سیگار بخارات ، اسپریها و لوازم آرایشی سریعاۤ فاسد میشوند .

آموزش استفاده از لنز سافت :

• ابتدا دستها را با مایع  با دقت شستشو دهید
• پاک کردن دستها با دستمال بصورتی که پرز دستمال به دستانتان نماند
• همیشه به این نکته توجه داشته باشید که ابتدا محلول و جای لنزی  و سرم شستشو را از قبل آماده کنید حتی در جا ی  لنزی را باز کرده و بعد دستها یتان را بشوئید ،که بعد از شستن دستها فقط کافی باشد که لنز را از داخل جای لنزی درآورید.
• پیش از قرار دادن لنزها روی چشم مطمئن شوید که پشت و رو نشده باشد . لنز نرم قوسی شکل باید کاملاۤ مقعر باشد . ( شکل 1 )
• چنانچه لبه لنز به سمت عقب و بیرون لنز  قوس داشته باشد باید لنز را برعکس کرده که لبه های لنز به سمت داخل باشد  ( شکل 2 )
• لنز ی که برعکس شده باشد و داخل چشم گذاشته شود به چشم ضرر نمیرساند فقط ممکن از خیلی در چشم حرکت کند و باعث تار دیدن شود .

تکنیک یک دست :

• از آینه ای محدب استفاده کنید برای گذاشتن لنز که حالت بزرگنمایی داشته باشد .
• لنز را روی سر انگشت سبابه قرار دهید .
• مستقیماۤ به طرف جلو نگاه کنید و پلک تحتانی را با انگشت میانی همان دست به طرف پایین بکشید .
• به سمت بالا نگاه کنید به نقطهای دور خیره شوید و به آرامی اجازه دهید لنز با سفیدی پایین چشم تماس حاصل کند .
• با خیره شدن به سمت پایین لنز را روی چشم قرار دهید . بلافاصله پلک تحتانی را رها کرده و انگشت سبابه را از روی چشم خود بردارید . چشم خود را به مدت کوتاهی ببندید این کار باعث میشود تا اشک لنز را به وضعیت و شکل مناسب درآورد .
• فقط سعی کنید اگر نتوانستید لنز را  با 2  بار امتحان کردن داخل چشم بگذارید برای اینکه لنز روی انگشتتان خشک نشود با سرم سدیم کلراید 9٪ شستشو دهید بعد دوباره امتحان کنید .
• اگر لنز از روی انگشتانتان بر روی زمین افتاد حتماۤ با محلول شتسشو دهید و در نهایت با سرم آبکشی نمایید بعد دوباره امتحان کنید .

نکات ایمنی :

• باید برای گذاشتن لنز نرم از ساعتهای کم شروع کنید بعد به ساعتهای زیاد برسید و محلول نگه دارنده مناسب تهیه نمایید .
• موقع حمام ، استخر ، خواب  حتماۤ لنزها را از چشمانتان خارج نمایید .
• لنز را گذاشته بعد آرایش نمائید و اگر خواستید آرایشتان را پاک کنید اول لنز را خارج کنید بعد آرایش خود را پاک نمایید .
• از هر گونه برخورد  تافت ، اسپری بر روی لنز خود جداۤ خودداری نمائید .

لنزهای سخت  نیز Rigid Gas Permeable  یا به اختصار RGP  گفته میشود .در صورتی که چشم آستیگمات بالا باشد جهت اصلاح آن به هیچوجه نمیتوان از لنزهای نرم استفاده کرد. این لنزها بخشی از قرنیه را میپوشانند و شکل خود را حفظ میکنند. شاید علت اینکه افراد کمتر از لنزهای سخت استفاده میکنند این باشد که نسبت به لنزهای نرم مدت بیشتری طول میکشد تا فرد به آنها عادت کند .

البته از طرفی این لنزها برای مدت زمان طولانیتری قابل استفاده اند یعنی نیمه عمر طولانیتری دارند و در برابر ایجاد رسوب روی سطحشان مقاومترند و راحتتر تمیز میشوند . معمولاۤ چشم پزشکان لنزهای سخت را به کسانی توصیه میکنند که جویای دید با کیفیت بالاتری هستند . 

مهمترین مشکلی که با لنزهای سخت داریم  این است که چون دوره عادت کردن وجود دارد باید آنها را هر روز استفاده کنید اما در مورد لنزهای نرم حتی اگر یک هفته هم استفاده نشوند بعد از آن دوباره استفاده کردن از لنز نرم کاملاۤ راحت است .

از حدود سال 1981 لنزهایی با قدرت عبور اکسیژن وارد بازار شدند که حتی اکسیژن لازم قرنیه در طول شب را نیز فراهم می کنند ( تقریبا 6 برابر بیشتر از لنزهای قبلی ) میزان نفوذ پذیری لنز به اکسیژن ، با علامت اختصاری DK   نشان داده می شود که برای هر لنز عدد مشخصی است و برای استفاده در هنگام خواب بهتر است بالاتر از 120 باشد ( البته دلیل ریسک عفونت توصیه نمی شود )

بعضی از لنزهای RGP که اکثراۤ در نوزادان و کودکان پس از جراحی آب مروارید و آستیگماتیسم قرنیه ای بعد از حوادث ، بصورت شبانه روزی تجویز می شوند و قابلیت استفاده ممتد تا 30 شبانه روز دارند . لنزهای اورتولوژی که به نام لنزهای شارژی شناخته شده اند نیز از نوع سخت هستند و فقط شب ها هنگام خواب استفاده می شوند که امروزه دیگر به دلیل ریسک عفونت و خراش قرنیه متداول نیست و توصیه نمیشود .

بطور کلی لنزهای سخت چه فایده ای دارند :

یکی اینکه چون از جنس سخت هستند در زمان پلک زدن شکل خود را حفظ کرده و دید بهتری نسبت به لنز نرم ایجاد میکنند . دوم اینکه مدت زیادی عمر میکنند . البته اگر نشکند این لنزها بر خلاف نوع نرم ، به راحتی پاره نمیشوند و پروتئین و چربی اشک به آن متصل نمیشود . در واقع لنزهای سخت برای

افرادی که دید قابل قبول با لنز مرم ندارند و دید با کیفیت بالا میخواهند یا آستیگماتیسم دارند که با لنز نرم قابل جبران نیست . انتخاب مناسبتری هستند . لنزهای سخت برای درمان قوز قرنیه ( کراتوکونوس) و اصلاح پیر چشمی مناسبند . مطالعات اخیر نشان داده است که دربچه های نزدیک بین استفاده از لنزهای سخت میتواند پیشرفت نزدیکبین را آهسته کند .

توصیه میشود :

سعی کنید برای گرفتن لنز حتماۤ به یک مرکز مطمئن مراجعه نمائید و با مسئولین و پزشکان مربوطه که سالها تجربه در این ضمینه را دارند مشورت نمائید و لنزهای خود را از این مراکز تهیه  نمائید . و هیج وقت با نسخه ای که از مطب یا مرکزی که معاینه شده اید برای تهیه لنز به مرکز دیگر مراجعه ننمائید چون معاینه کننده در قبال معاینه خود مسئول میباشد و باید جوابگوی شما باشد . 

آموزش استفاده از لنز سخت :

• بهتر است این عمل روی یک سطح تمیز و صاف انجام شود تا در صورت افتادن لنز روی انگشت دستتان براحتی آنرا پیدا کنید .
• سعی کنید از آینه محدب برای گذاشتن و برداشتن لنز استفاده نمائید .
• ابتدا دستها را با مایع  با دقت شستشو دهید
• پاک کردن دستها با دستمال بصورتی که پرز دستمال  بر روی دستانتان نماند .
• اگر میخواهید لنز را در چشم راست بگذارید ابتدا سر را کمی خم کنید چشمها را کاملاۤ باز کرده با دست چپ مژه های پلک فوقانی چشم راست را بالا کشیده لنز را روی انگشت اشاره دست راست قرار داده و با انگشت میانی دست راست پلک تحتانی را بطرف پائین کشیده و به آرامی انگشت اشاره را بطرف چشم حرکت داده و در حالیکه بطور ثابت به آن نگاه می کنید لنز را روی قرنیه قرار دهید
• لنز باید در قسمت مرکز قرنیه قرار گیرد اگر لنز از جای خود منحرف شد باید در حالیکه آن را لمس می کنید به روی قرنیه راهنمایی  نمایید یا با لبه های پلک لنز را جابجا نمایید .
• در آیینه نگاه کنید ببینید لنز کجای چشم شما قرار گرفته هر سمتی بود سمت مخالف را نگاه کنید بعد با لبه های پلک لنز را جابجا کنید . اگر هم نتوانستید لنز را درآورده و مجدد داخل چشم بگذارید .
   

برداشتن لنز

• ابتدا باید دستهایتان را بشوئید و کاملاۤ خشک کنید ابتدا باید مطمئن شوید که لنز در جای درست خود روی مرکز قرنیه مقابل قسمت رنگی چشم قرار گرفته و سپس با یکی از دو روش زیر به خارج کردن آن اقدام کنید .
• چشمهای خود را تا حد امکان باز کرده به طوریکه پلک فوقانی کاملاۤ بالا قرنیه باشد و به صلبیه ( سفیدی چشم ) بچسبانید و یک انگشت خود را در گوشه خارجی چشم قرار داده آنرا به ملایمت به طرف گوشه بکشید و در همین حال به آرامی یک بار پلک بزنید لنز از چشم بروی دست دیگرتان می افتد.
• در این روش از انگشت میانی هر دو دست استفاده شده و پلکها توسط آنها از هم جدا می شوند
• انگشتان باید در حد امکان به لبه مژه ها نزدیک باشند و پلکها را به طرف مرکز فشار دهید به طوریکه لبه پلک تحتانی به زیر لنز برود و سبب خارج شدن آن گردد .
   

برنامه استفاده از لنز سخت :

هفته اول روزی 2 ساعت هفته های بعد 1 ساعت 1 ساعت اضافه شود تا در هفته هفتم به 8 ساعت در روز برد .
 

نظافت و نگهدار لنزهای سخت :

• هر شب قبل از خواب لنز را از چشم خارج کرده و بعد از شستن در زیر شیر آب یا با سرم فیزیولوژی یا همان سرم شستشو ( سدیم کلراید 9٪ ) شستشو داده و در مایع ضد عفونی کننده قرار دهید .هنگام شستن لنز زیر شیر آب بهتر است سبدی را در مسیر آب قرار دهید تا در صورت افتادن لنز از روی دستتان آنرا گم نکنید صبح نیز قبل از گذاشتن لنز دوباره آنرا بشوئید.
• نحوه استفاده محلول و اینکه چه  برندی را استفاده کنید ۤ از کسانی که در بخش لنز مسئول این کار هستند سوال نمائید .
• همیشه قبل از خواب و موقع استحمام و ورزشهایی که تحرک زیادی دارند لنز را از چشم خود خارج نمائید .
•  در آخر سعی نمایید اگر نتوانستید خود این کار را انجام دهید حتماۤ به بخش لنز بیمارستان نور مراجعه نمائید . 

این لنزها که از ترکیب لنزهای سخت و نرم ساخته شده است ، گزینه ای بسیار مناسب برای افراد مبتلا به نامنظمی قرنیه یا قوز قرنیه است که قادر به تحمل لنزهای سخت معمولی نیستند  و یا کسانی که دیگر با لنز سخت  هم نمیتوانند دید خوبی داشته باشند .

لنز رنگی اگر چه ممکن است از نگاه مصرف کننده تنها یک وسیله زیبایی و آرایشی محسوب شود اما باید بدانید که این وسیله یک وسیله طبی است و مانند همه آنچه در طب وجود دارد خالی از عارضه نیست همه پزشکان  به عوارض این لنزها کاملاۤ واقفند و درهنگام تجویز لنز تمام جوانب قضیه را در نظر میگیرند و نکات زیادی را به بیمارانشان یاداور میشوند . نحوه گذاشتن ، برداشتن ، زمان استفاده ، مدت مجاز مصرف کننده و طرز نگهداری لنزها را نکته به نکته به تمام بیمارانشان آموزش میدهند و علائم و نشانههای هشدار دهنده را بارها و بارها متذکر میشوند .

لنزهای رنگی دارای 5 رنگ اصلی هستند : قهوه ای ، آبی ، سبز ، طوسی و بنفش و سیف وسیعی از رنگها که بین این رنگهای اصلی قرار دارند .

قبل از استفاده از لنز رنگی حتی اگر چشمهایتان ضعیف هم نبود حتماٖۤ به بخش لنز مراجعه نمائید قرنیه چشم ابعادی دارد که از یک فرد به فرد دیگر ممکن است کاملاۤ متفاوت باشد . هر لنز نیز پارامترهایی دارد که متناسب با بعضی چشمهاست نه همه آنها . بنابراین یک لنز ممکن است برای یک فرد متناسب و کاملاۤ راحت باشد در صورتی که برای فرد دیگر بیش از اندازه گشاد یا تنگ است که در این صورت شانس بروز عوارض ناشی از لنز چندین برابر میگردد .

یک آرایشگر یا متصدی داروخانه هیچگاه نه علم آن را دارد و نه قادر است لنز متناسب با ابعاد چشم را برای شما تجویز کند .

این نوع لنزها برای اصلاح نامنظمی های  بسیار شدید قرنیه و کراتوکونوس های بسیار پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرند .

پروز نوعی پروتز لنز مانند است که برای درمان نامنظمی های بسیار شدید ، خشکی شدید چشم ، التهاب های مزمن سطح کره چشم و ناهنجاری های شدید پلک و ملتحمه مورد استفاده قرار می گیرد. 

در جواب باید بگوییم که

• لنزهای نرم طبی که برای تصحیح عیوب انکساری به کار می روند چون مستقیماۤ به روی قرنیه قرار می گیرند باعث افزایش میدان دید بیشتر و طبیعی تر برای مصرف کننده می گردد .
• سنگینی و احساس حضور عینک در روی چشم و مشکلات  ظاهری استفاده از آن در لنز های طبی وجود نخواهد داشت .
• استفاده از لنز در روزهای بارانی و مه آلود مشکلات استفاده از عینک را دربرنخواهد داشت مانند خیس  شدن یا بخار گرفتن شیشه عینک .
• لنزهای نرم طبی قابلیت پوشش دادن تمامی عیوب انکساری چشم را دارد مانند نزدیک بینی و دور بینی ، آستیگماتیسم ، پیرچشمی و ......
• قابلیت تغییر رنگ چشم با استفاده از لنزهای رنگی امکان پذیر است . لنزهای رنگی قابلیت تصحیح نمره چشم را نیز دارند .